Erasmus' Paraphrase on the Gospel According to Matthew
Chapter 18
Verses 15-17
15 Porro medicandi modus hic erit: Si quid admiserit in te frater tuus, quod sit animadversione dignum, ne statim prosilias ad vindictam, neve rursus silentio tuo sinas illum perire, dum veluti vinolentus affectibus suis peccat impune: sed primum experire remedio quam maximo blando, quod ne pudoris quidem incommodo fratrem adspergat. Adito illum solus solum, et nullis arbitris rem inter vos transigito. Si nondum agnoscit culpam, argue illum, et ob oculos pone, quantum aberrarit ab officio fraternae caritatis. Talis autem sit admonitio, ut declaret te nihil aliud quaerere, quam ipsius salutem, et amicitiae pristinae sarturam. Quod si ille tam est sanabilis, ut ad hanc secretam admonitionem resipiscat, non est quod ulciscaris, aut quod illum traducas: tibi satis est, quod lucrifeceris fratrem tuum. Interim et tuo lucro consuluisti. Periturus enim erat tibi amicus, peritura erat Deo animo. 16 Quod si gravior est morbus, quam ut hoc levissimo remedio sanari queat, non est prorsus abiicienda spes, nec statim ad extrema remedia veniendum. Se si tibi soli non praebuerit aurem, rursus adito hominem, adhibito uno aut altero, sive ut pudore mediocri corrigatur, qui non progrediatur usque ad infamiam, sive ut testimonio duorum aut trium possit revinci. 17 Quod si tam est intractabilis, ut nec pudore, nec metu iudicii commoveatur, rem defer ad congregationem, ut vel multitudinis consensu, vel eorum auctoritate, qui multitudini praesunt, emendetur. Quod si usque adeo est insanabilis, ut nec secreta fraternaque correptione, nec duorum aut trium conscientia consensuque, nec prolati criminis pudore, nec primorum auctoritate corrigatur, illum suo morbo relinquito. Amputetur a familiari consortio, nec alio loco habeatur, quam si si tEthnicus, aut publicanus. Sit haec inter vos atrocissima poena, quae tamen non in aliud adhibetur, nisi ut aut pudore resipiscat frater, dum se videt ab omnibus vitari, aut certe ne gregi admixtus alios inficiat suo contagio.
Verse 18
18 Nec est quod aliquis dicat mihi, diluta et imbecilla sunt regni tui iudicia, imo severissima sutn, si quis contemnet obstinate. Nam humanae leges, quum atrox facinus puniunt capite, nihil aliud quam corpus interimunt, et nonnumquam occidunt quem Deus non condemnat, et occidunt tantum, non emendant, posteaquam non superest qui possit emendari. At ista condemnatio quanquam lente procedit ad supplicium, tamen hoc nomine est severissima, quod damnatum, nisi resipiscat, manet aeterna poena, quam nulla ratione poterit effugere. Quem Caesar damnat, nonnumquam absolvit Deus: et quem absolvit Princeps, aliquoties damnat Deus. Ille, quem absolvit, relinquit hominum consortio, quo faciat et alios sui similes: et quem occidit, tollit ex hominum consortio; non solum nominas, verum etiam efficiens ne sit qui sanari possit. Haec sunt humana iudicia necessaria magis quam laudanda. At vestra sententia sic submovet hominem insanabilem, ut non possit sinceros inficere, et tamen sit quo possit resipiscere: propterea quod vestrae potestatis sit, servare, non perdere. Nec tamen impune peccabunt, quibus per vos licet vivere. Manet illos aeternum supplicium, iudice Deo, cuius sententia vestram sententiam approbabit, nis resipuerit damnatus. Etenim qui non quaerit ultionem, sed correctionem fratris, qui paratus est admissam in se iniuriam remittere, qui sollicitus est de salute fratris, qui ad aegrotum ipse laesus ultro venit, ut illi medeatur: qui semel atque iterum repulsus, tamen non desistit a medicando: qui non fidit suo iudicio, sed unum atque alterum adhibet, non ad vindictam, sed ad medelam: huius sententiam, quoniam proficiscitur b animo Evangelico, Deus approbabit, nec unquam rescindet, nisi damnatus damnarit quod admisit. Quanquam igitur vestrum iudicium non habet in specie severitatem eam, quam habent tribunalia Principum, tamen est magis formidandum, quam illorum sententia, qua saepenumero percutiunt optimi, et absolvuntur sceleratissimi. A Deo damnari, formidabile est. Et ab illo damnatur quisquis a vobis sincero animo consentientibus damnatur. Quod enim iudicatis spiritu Dei, non vestrum est iudicium, sed per vos illius. Quod si damnaveritis aliquem humano spiritu, iam est iudicium humanum, non Dei: et is qui vestra sententia fuerit eiectus a vestro consortio, non protinus est alienus a consortio coeli. Vis igitur vestrae auctoritatis in affectibus est, quos solus Deus intuetur. Hae nimirum sunt clvaes, quas Petro me profitenti daturus sum: quibus quod ligatum fuerit in terris, ligatum erit et in coelis: et quod solutum fuerit in terris, solutum erit et in coelis. Ea potestas tametsi primoribus maxime competet, tamen omnibus a me dabitur, si modo consensus accesserit: non humanus, sed in meo nomine.
Verses 19-20
19,20 Quin et amplius dicam vobis, non solum valebit consensus vester in condonandis aut damnandis commissis, si vos inter vos, et si mecum consentiatis: verum etiam si vel duo quilibet reperiantur in terris, qui vere concordes meo spiritu, hoc est, non commoti affectu humano, sed concorditer amantes ea quae Dei sunt: iit quaecunque petierint, impetrabunt a Patre meo, qui est in coelis. Adeo Pater amat Evangelicam sanctamque concordiam. Quum igitur tantum valeatis apud eum Principem, qui potest omnia, non est quod vos poeniteat vestrae potestatis, etiamsi apud homines, imbecilles et impotentes videamini. A Caesare non protinus impetratur, quod petitur, nec ille quicquid rogatur praestare valet. Nec enim ille posset vel febrim depellere, vel muto linguam reddere. Nihil autem tam est arduum aut incredibile, quod Pater meus non sit vobis praestaturus, si concorditer ab ipso petieritis.
